Giống như loài thực vật khác, việc nhân giống mai vàng có thể thực hiện bằng nhiều kỹ thuật khác nhau như giâm cành, chiết, tháp hoặc ghép. Một chồi non, một mắt ngủ, khi áp vào cây mai cùng họ có thể sống và phát triển thành một cây mới, cho hoa cùng đặc tính với cây mẹ và cũng có thể cho ra cây con khác mang đặc tính tốt hơn.
Trước đây kỹ thuật chiết, ghép và giâm cành đối với cây kiểng nói riêng và cây ăn trái nói chung vẫn còn xa lạ đối với người trồng. Vì vậy, ngày xưa người dân chỉ biết nhân giống mai vàng bằng cách thông thường nhất, đó là trồng bằng hạt.
Cách chọn cây mai vàng giống để lấy cành giâm
Đây là công đoạn quan trọng nhất, do đó các bước chuẩn bị phải thật cẩn thận. Nếu cây giống không đạt được những yếu tố cần thiết, thì sau này việc sinh trưởng sẽ kém, tuổi thọ không cao.
Việc chọn sai thời điểm ghép cũng dẫn đến tỷ lệ chết cao. Ngoài ra, do cây mai yếu nên việc chăm sóc cũng trở nên khó khăn.
Tình trạng cây giống phải xum xuê và không có sâu bệnh. Nhất là các cành dự định cắt lấy giống, không bị nhiễm sâu, nếu xuất hiện một số vết đốm ở lá thì có thể cắt bỏ.
Việc chọn thời điểm để cắt cành mai giống là quan trọng. Được biết, trên một cây mai sau khi ra chồi và có lá non vào đầu năm thì sẽ lặp đi, lặp lại nhiều lần trong năm theo quy luật là: Chồi và lá non sẽ già, sau đó ra chồi và lá non mới.
Những đợt được gọi là “pha động” và “pha tĩnh”. Pha động là từ lúc chồi và lá vừa mọc ra cho đến lúc lá sắp già. Còn pha tĩnh là lúc lá đã bắt đầu già. Chú ý pha tĩnh trên cây mai phải diễn toàn bộ. Vì có trường hợp trên một cây mai, sẽ có phần động và tĩnh kẽ xen nhau.
Khi biết chắc cây mai đang trong pha tĩnh trên 90% thì nên cắt cành giống. Nên cắt cành giống vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát. Vì nếu cắt vào lúc trời nắng, cành mai sẽ dễ bị héo. Nếu buộc phải cắt vào lúc trời nắng thì khi vừa mới cắt xong, phải đem nhúng cành giống vào nước và giữ ướt cho toàn bộ lá đến khi cắt thành từng đoạn. Để đảm bảo cho tỷ lệ đạt thành công cao, thì trước khi cắt cành nên tưới nước vào gốc cho ướt đẫm trước đó tầm khoảng 1 – 2 giờ.
Cách chọn cành mai vàng giống để ghép
Trên cây mai vàng dinh dưỡng sẽ thường tập trung ở phía có nhiều ánh sáng. Vậy nên, cành giống phải được lấy khi đạt đủ yếu tố trên. Nếu cành giống ở trên cao mà thiếu ánh sáng hay cành ở vị trí có ánh sáng mà nằm ở dưới thấp thì việc mọc mầm sẽ yếu.
Chọn thời điểm giâm cành mai
Việc giâm cành mai vàng phải cần thực hiện ở nhiệt độ không quá thấp hoặc quá cao trong khoảng 20 – 300C. Đối với mùa mưa nên làm mái che mưa để tránh lượng nước mưa quá nhiều làm úng thối cành.
Lưu ý là một số giống mai vào tháng 7 đến cuối năm đã có nụ hoa mai ở các nách lá. Nếu vào khoảng tháng 5, những chồi ở các nách lá nhú ra mà bón phân (N) nhiều, sẽ tạo thành chồi mới, nếu bón phân lân (P) nhiều thì sẽ tạo thành nụ hoa. Nếu lấy cành đã có nụ hoa đem giâm thì sẽ khó ra chồi. Và nếu cành sống thì sẽ trổ bông luôn.
Vì vậy, các bạn nên giâm cành giâm vào các tháng cuối năm thì nên dùng các loại phân bón có tỷ lệ đạm (N) cao hơn các chất khác, để kích thích cây mai ra chồi tránh kết thành nụ hoa quá sớm.
Kỹ thuật cắt, gọt cành giâm mai
Độ lớn của cành mai
Độ lớn của cành mai vàng để giâm không nên lấy cành có đường kính quá lớn, nên chọn cành mai có độ lớn bằng chiếc đũa ăn cơm trở lại có đường kính tầm 0,5 mm. Vì cành mai lớn tuổi sẽ khó sống.
Độ dài của cành mai
Tuy theo độ lớn của từng đoạn cành mà chọn được chiều dài theo nguyên tắc là: Đường kính nhỏ thì cắt ngắn, đường kính lớn thì cắt dài. Độ dài nhất của cành sẽ khoảng 15 cm, độ ngắn nhất là 12 cm. Nếu cắt ngắn quá cành khó ra rễ và dài quá cành dễ bị khô.
Chú ý: Khi cắt nên trừ hao ở 2 phần đầu và gốc, vì vết cắt bị dập thì phải cắt gọt lại.
Độ tuổi của cành mai
Độ tuổi của cành mai để giâm sẽ được tính bằng tháng. Trên một cành thì phần trẻ sẽ mọc nhanh hơn phần già. Nên sẽ chọn cành có tuổi từ 4 – 10 tháng tuổi để giâm. Một cành mai, có thể cắt thành nhiều đoạn.
Cắt gọt cành mai vàng đem đi giâm
Việc cắt bỏ hết lá mai phía trên, chỉ chừa lại 1 lá gần vết cắt phần gốc khoảng tầm 1cm. Nên cắt lá chứ không nên lặt (lảy), vì sẽ làm cành bị xước phần da. Nếu các lá chừa lại quá lớn thì nên tỉa bớt lá mai tầm khoảng ½ hoặc 1/3.
Vết cắt ở 2 đầu nên sử dùng dao thật bén gọt lại, để loại bỏ các phần bị dập.
Riêng vết cắt phía trên phải có độ nghiêng với mục đích tránh đọng nước dễ sinh ra nhiều loại bệnh trên cây.
Xử lý chất kích thích ra rễ mai
Ở điều kiện bình thường, nếu đã làm theo đúng những yêu cầu đặt ra thì tỷ lệ sống sẽ đạt khoảng 60%. Để làm tăng thêm tỷ lệ sống thì nên dùng chất kích thích ra rễ.
Kỹ thuật giâm cành mai
Dù dùng loại giá thể nào đổ vào chậu thì phải dùng que đục (xoi) lỗ trước rồi mới cắm cành giâm vào chậu.
Nếu không khi giâm vào chất trồng sẽ làm trầy xước lớp vỏ lụa bên ngoài và sau vài ngày sẽ chuyển sang màu đen. Dục lỗ quá sâu sẽ dẫn đến tình trạng như trên.
Cách chăm sóc cành mai vàng sau khi giâm
Cành mai giâm vào chậu trong giai đoạn đầu sẽ dễ bị nấm mốc, vi khuẩn xâm nhập vào vết cắt,… Ngoài ra, do chưa có rễ nên không hút được nước, sẽ dễ bị teo tóp lại. Vì vậy, trong giai đoạn này phải kỹ lưỡng trong từng công đoạn gồm:
Chọn nguồn nước tưới cho cành mai sau khi giâm
Nắm được độ pH nguồn nước tưới nên nằm trong khoảng 5,5 – 6,5. Thường xuyên kiểm tra sự dao động pH, vì nước ở giếng đào hoặc khoan thường sẽ có sự thay đổi pH liên tục. Riêng nước máy được sử dụng tưới vườn tuy pH có cao, nhưng vẫn là sự lựa chọn tốt nhất khi dùng cho cây mai.
Nói chung, nguồn nước là yếu tố rất quan trọng. Vậy nên, phải hết sức chú ý đến những vấn đề liên quan như: pH, độ mặn, phèn,…
Cách tưới nước cho cành mai sau khi giâm
Muốn tưới mấy lần thì sẽ căn cứ vào tình hình của từng ngày. Nếu gió nhiều và nắng nhiều sẽ làm giảm độ ẩm nên phải tưới nhiều lần và ngược lại. Đặc biệt, chất trồng trong chậu thì phải luôn luôn ẩm ướt và độ ẩm không khí trong vườn phải đạt gần 100%.
Dụng cụ tưới có thể dùng là thùng tưới có voi sen và có lỗ nhỏ để tưới vào chậu. Để tạo độ ẩm trong không khí thì nên dùng béc phun sương. Chú ý trong thời gian đầu khi cành chưa ra rễ và chồi thì phải giữ lá của cành giâm luôn ướt.
Cách phòng trừ bệnh cho cây mai sau khi giâm
Nấm (mốc) và vi khuẩn dễ phát triển khi độ ẩm cao kéo dài. Với mục đích ức chế sự phát triển của chúng thì phải phun phòng ngừa.
Cành mai giâm thường bị một số nấm làm đen gốc. Nên dùng những loại thuốc đặc trị nấm đen để tiêu diệt và ngăn chúng phát triển.
Đối với những cành ma bị nhiễm bệnh thì phải nhổ bỏ ra khỏi vườn mai. Nếu để lâu nguồn bệnh sẽ phát tán làm lây lan sang các cây mai khỏe mạnh khác.
Cành mai sau khi giâm bắt đầu ra chồi non, thì nên phun ngừa bọ trĩ và sâu cắn lá non.
Trước khi phun các loại thuốc thì nên để lá mai và cành ráo nước để thuốc không bị loãng.
Cách bón phân cho cành mai sau khi giâm
Trong thời gian cành mai chưa ra chồi và lá, thì các bạn không được bón phân. Vì lá mai là nơi quang hợp để tiêu hóa phân bón.
Các bạn chỉ nên bón phân khi lá mới đã có màu xanh. Nên bón phân bằng cách phun qua lá mai vàng hoặc pha vào nước để tưới. Dù tưới hay phun thì nồng độ phân bón nên thấp để an toàn cho cành giâm.
Đối với phân hữu cơ bón lá mai như đạm cá, Dynamic hãy chờ khi lá mai đã trưởng thành rồi mới dùng. Vì vậy, khi cành giâm đã cứng cáp, thì bón các loại phân này nên pha chung với thuốc ngừa bệnh, vừa tiện, vừa an toàn cho cây.
Trên đây là kỹ thuật nhân giống cây mai bằng kỹ thuật giâm cành. Nội dung bài viết được chúng tôi tự tổng hợp từng những kinh nghiệm của các nghệ nhân yêu mai vàng và biên soạn. Mong rằng, qua bài viết này các bạn sẽ tự mình thực hiện được kỹ thuật giâm cành mai tại nhà nhé.
Xem thêm: Kỹ thuật trộn đất trồng mai chuẩn nhất giúp mai phát triển tốt nhất