Cũng giống với nhiều loài thực vật khác, thì cây mai vàng cũng có thể nhân giống bằng nhiều phương pháp khác nhau như: giâm cành, chiết, tháp hoặc ghép. Một chồi non, một mắt ngủ, khi tháp vào cây mai vàng cùng giống với nhau thì có thể sống và tạo thành cây mai mới, cho hoa cùng đặc tính với cây mẹ và có thể cho ra cây mai con khác.
Nghệ thuật chiết, ghép và giâm cành mai nói riêng và cây ăn trái nói chung còn còn lạ với nhiều người trồng. Vì vậy, ngày xưa ông bà chúng ta chỉ biết nhân giống mai bằng cách trồng bằng hạt.
Đến với bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu thêm về cách nhân giống mai vàng vô tính và cách thiết kế vườn ươm và kỹ thuật chiết cành mai, mời các bạn cùng theo dõi ngay nhé.
Thiết kế vườn ươm mai vàng đạt chuẩn
Vị trí đặt vườn ươm mai vàng
Vị trí đặt vườn ươm mai vàng phải đảm bảo không bị ngập úng. Nền của vườn phải cao hơn khu vực xung quanh để tránh nước đọng lại làm thối cành giâm hoặc cành chiết,…
Tạo độ thông thoáng cho vườn ươm mai
Nên chọn vị trí vườn ươm mai vàng ở những nơi có gió nhẹ, không khí không bị “tù”. Đối với những chỗ ít thông thoáng, cành giâm và chiết thường sẽ bị nấm, vi khuẩn tấn công. Còn những chỗ có gió quá mạnh thì sẽ làm độ ẩm không khí trong vườn bị giảm nhanh dẫn tới cành giâm và chiết bị khô.
Do đó, nếu vị trí vườn ươm mai không đạt yêu cầu thì người trồng phải chủ động tạo ra những yếu tố cần thiết để hạt mai có thể nảy nở và sinh trưởng tốt.
Ví dụ: Nếu vườn ươm không thông thoáng thì nên lắp đặt thêm quạt gió, nếu gió quá mạnh thì dùng lưới che chắn xung quanh để cản bớt. Ngoài ra, việc che chắn cho cây mai còn có thể linh động theo tình hình của từng ngày.
Ánh sáng và giàn che nắng trong vườn ươm
Do cành mai giâm bị cắt rời khỏi thân cây, nên ánh sáng gắt quá (cường độ cao) cành không sống được. Ngược lại, đối với những chỗ có ánh sáng mặt trời (nhất là vào buổi sáng) thì sẽ không đạt yêu cầu (cây mai con sẽ mọc yếu ớt), trừ khi sử dụng thêm đèn điện để tạo ánh sáng.
Nên thiết kế giàn che để loại bỏ bớt ánh sáng mặt trời khi trời nắng quá gắt. Tỷ lệ nắng chiếu khoảng 30% từ khoảng 8 giờ sáng đến tầm 16 giờ chiều.
Nếu diện tích nhỏ tầm 20m2 thì mái che sẽ có chiều cao khoảng 2,4 m là hợp lý. Trường hợp diện tích lớn thì nên tăng thêm chiều cao mái che lên. Theo kinh nghiệm của nhà vườn lâu năm, khi giàn ươm đã làm xong, không nên vội ươm với số lượng lớn ngay mà nên ươm thử một ít để kiểm tra xem có đạt yêu cầu không.
Cách để kiểm tra là tiến hành vườn ươm mai vàng từ 5 – 10 chậu, cành giâm mai cứ để lá toàn bộ. Sau đó, tưới nước cho cả vườn ươm. Tầm 2 – 3 ngày các lá của cành giâm nếu chuyển sang màu vàng nhưng không bị khô thì đã đạt được yêu cầu. Ngược lại lá mai bị héo khô là không đạt yêu cầu. Trường hợp này, cần phải xem lại lý do vì sao độ ẩm không khí không đạt yêu cầu.
Làm luống (liếp) ươm mai vàng
Luống ươm mai vàng sẽ có chiều dài tùy vào giàn ươm, nhưng chiều rộng tối đa sẽ đạt khoảng 1,2 m, với mục đích tạo điều kiện thuận lợi cho việc chăm sóc cây mai vàng. Về chiều cao của luống, không để bị đọng nước. Mặt bằng của từng luống phải phủ thêm trên bề mặt bằng cát để giữ ẩm. Lớp cát nền thấp hơn vòng bao chung quanh (viền) để làm chỗ dựa cho bao nylon hoặc chậu mai không bị đổ.
Chậu, vật liệu trồng cây mai vàng
Trên thị trường sẽ có nhiều loại vật liệu để chứa đất trồng như: Chậu đất nung, chậu nhựa, giỏ tre, túi ni lông, khay nhựa.
Có thể dùng loại nào cũng được, nhưng cần phải chú ý đến các chi tiết sau:
Không được dùng loại có kích cỡ quá lớn sẽ dễ gây úng nước, hao chất trồng và chiếm diện tích. Do cành mai không lớn, nên chọn loại có chiều cao khoảng 10 cm, miệng chậu tối đa tầm cỡ 10 cm.
Nếu sử dụng túi nylon nên chọn loại có màu đen (vì màu trắng hoặc màu khác có độ trong suốt, rêu xanh dễ phát triển). Túi nylon các bạn phải bấm 8 – 10 lỗ ở phần đáy chậu.
Giá thể trồng cây mai vàng
Giá thể trồng trong chậu ở giai đoạn ươm mai vàng phải giữ ẩm tốt (nhưng tuyệt đối không đọng nước trong thời gian dài tầm 4 – 5 tháng). Do đó, giá thể trồng mai nên dùng một trong các loại dưới đây:
Tro trấu
Tro trấu là loại chất trồng tốt nhất trong việc trồng mai vàng. Nên chọn tro trấu phải đen (dạng than trấu), càng to càng tốt. Vì bị nát (nhuyễn) sẽ dễ làm úng nước và phải để hơn một tuần thì mới dùng được.
Nếu lấy sử dụng ngay sẽ làm cành giâm chết ( khi đã tưới nước cho nguội).
Do vỏ trấu phải đảm bảo mỏng, nên than trấu dễ gãy nát. Thì khi đổ vào chậu mai không nên nén quá chặt.
Nên lựa chọn kỹ nguồn tro trấu, vì nếu dùng tro trấu của các lò muối thì sẽ không đảm bảo.
Bột xơ dừa
Bột vỏ dừa được dùng để ươm mai rất tốt. Nhưng cũng chứa nhiều chất “chát” và có trường hợp bị mặn sẽ dẫn đến chết cây. Để khắc phục việc này thì nên ngâm bột xơ dừa trong nước khoảng tầm 1 – 2 ngày. Sau đó, các bạn vắt cho thật ráo nước rồi đổ vào chậu mai vàng.
Bột vỏ dừa có tác dụng giữ độ ẩm cao. Nên khi đổ bột vỏ dừa vào chậu phải nén hơi chặt (dễ).
Cát
Cát xây dựng (loại xây) sẽ có kích thước hạt to vừa phải, được dùng để ươm cành mai rất tốt. Vì giữ ẩm nhưng vậy sẽ không gây đọng nước.
Kỹ thuật chiết cành và chăm sóc cây mai vàng
Khoanh và tách vỏ mai vàng
Trên đoạn cành mai, chọn vị trí có phân nhánh, dùng dao bén cắt đi lớp vỏ xung quanh một vòng phía trên và một vòng phía dưới. Sau đó, rạch một đường dọc nằm trong hai điểm trên và tách vỏ ra là được.
Chiều dài từ vết cắt khoanh tròn ở phía trên và phía dưới tầm 2 – 2,5 lần so với đường kính cành mai tại điểm lột vỏ.
Sau khi tách vỏ ra, các các bạn nên để khoảng 1 – 2 tiếng. Điều này sẽ giúp cho lớp nhựa giữa phần gỗ và vỏ khô lại. Sau đó, dùng loại thuốc kích thích ra rễ Viprom bôi vào vết cắt phía trên. Hoặc nhúng vật liệu bó bầu chiết rồi bó vào mà không cần bôi.
Vật liệu bó bầu chiết dùng trong giâm cành mai vàng
Vật liệu để bó cành mai chiết có khá nhiều từ đất mùn xốp, xơ dừa khô,… bó vào giữ ẩm để rễ mai sau này có chỗ bám vào. Nhưng dễ dàng thao tác, hiệu quả thì người trồng thường dùng một trong hai loại sau:
Rễ lục bình
Rễ lục bình sau khi được lấy đem rửa sạch bùn rồi đem đi phơi khô. Khi đem ra bó vào cành mai thì nên nhúng nước cho ướt đều và vắt cho ráo rồi mới bó. Trường hợp rễ lục bình bị dính phèn sắt (màu vàng) thì nên đem ngâm vào nước vôi, lắng lấy phần nước trong, thời gian ngâm khoảng 1 – 2 giờ rồi vắt ráo đem đi phơi khô.
Xơ dừa khô
Xơ dừa khô được lấy ở phần gần cuống trái dừa, vì chỗ này xơ sẽ mềm và mịn hơn những vùng khác. Xơ dừa được xé tơi ra và ngâm vào trong nước vôi, cách làm giống như rễ lục bình chúng tôi đã nêu ra phía trên.
Sau khi quấn rễ lục bình hay xơ dừa khô vào cành mai chiết, thì dùng nylon trong suốt quấn quanh bầu chiết và cột kín ở 2 đầu. Cột đầu phải chặt, để bầu chiết không bị xoay khi cành mai chuyển động, bao nylon phải kín giữ ẩm tốt cho bầu. Vì khi cột lỏng lẻo thì bầu chiết xoay sẽ làm hư rễ mai.
Cắt cành chiết và ươm sau khi ra rễ mai vàng
Cắt cành mai vàng chiết
Được biết, bầu chiết được bao quanh bằng nylon trong suốt, nên phải thường xuyên quan sát, khi nào thấy rễ mai đã ngã sang màu hơi vàng là cắt bầu chiết khỏi thân cây mẹ.
Sau khi cắt xong, nên cắt bỏ bớt khoảng 1/3 chiều dài của cành mai chiết để giúp nó cân đối phát triển tốt hơn. Nếu phần còn lại có lá nhiều thì nên tỉa bỏ bớt vài lá. Vì lá mai nhiều sẽ gây thoát nước nhiều, khi đó bộ rễ mai còn ít nên chưa đủ sức để cung cấp nước.
Trong thời gian bầu chiết còn ở trên cây mai, nếu bầu chiết bị khô thì nên dùng ống kim tiêm bơm nước vào để làm tăng thêm độ ẩm. Vị trí bơm vào phía dưới cùng của bầu chiết. Trường hợp bầu chiết bị liền da không ra rễ thì mở bầu ra làm lại từ đầu.
Ươm cành mai vàng chiết
Khi tháo bầu, thì nên ngâm bầu trong nước tầm khoảng 15 phút, cho rễ mai hút no nước, rồi mới tháo bao nylon ra đem đi trồng, như thế cây chiết sẽ không bị mất sức, phát triển tốt hơn.
Nếu sử dùng chậu hoặc túi nylon có kích cỡ lớn hơn chậu giâm cành tầm khoảng 1,5 lần. Hoặc các bạn đem đi trồng hay giâm vào giỏ tre.
Đối với chất trồng thì trộn 1 phần trấu + 2 phần tro trấu hoặc 1 phần tro trấu + 1 phần bột vỏ dừa khô.
Tháo dây và lớp nylon ra khỏi bầu chiết và đặt cành mai vàng chiết vào chậu.
Cắm một cây mai nọc cho cứng, cột chặt nhánh mai đừng để lay động cây sẽ chết.
Các bạn nên che nắng hay để vào chỗ thoát mát tầm 10 – 15 ngày, chỉ tưới nước vừa đủ ẩm. Khi cây chiết phát triển tốt thì đem từ từ ra nắng, để cây mai quang hợp và tiếp tục phát triển.
Qua bài viết này, mong rằng các bạn có thể tự tay trồng cho mình những cây mai vàng bằng những kinh nghiệm thực tế mà chúng tôi đã chia sẽ ở bài viết này. Chúc các bạn thành công!
Xem thêm: Kỹ thuật trồng mai vàng trên vườn ra hoa đúng dịp tết