Theo tìm hiểu của chúng tôi thì bọ trĩ là loại côn trùng gây hại nặng nhất cho cây mai, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng mai vào dịp tết. Một khi vườn mai vàng đã bị bọ trị tấn công thì sẽ khó điều trị vì bọ trị có khả năng kháng thuốc trừ sâu rất cao. Sau đây, chúng tôi sẽ đưa ra một số cách phòng và điều trị bọ trĩ trên cây mai thông qua bài viết dưới đây nhé.
Tìm hiểu những đặc điểm của loài bọ trị
Bọ trĩ có tên gọi khác là Bù Lạch. Chúng gây hại trên các loại cây trồng bằng cách chích hút nhựa cây mai vàng, làm cây mất sức sống. Ngoài ra, bọ trĩ còn có tên khoa học là Stenchaetothrips biformis. Thông thường bọ trị sẽ gây hại trên nhiều loại cây trồng như: cây lúa, cây xoàn, rau ăn, .. cây hoa hồng và cây mai. Chúng thường tập trung phá hoại ở lá non, tượt non của cây mai.
- Bọ trị có kích thước rất nhỏ như các bạn vẫn có thể quan sát bằng mắt thường, thân hình thon dài, miệng cứng, khoẻ.
- Bọ trị sẽ phá hoại bằng cách dùng miệng đục thủng vào bộ phận non của cây mai vàng như lá non, chồi, bông, trái… rồi hút nhựa cây.
- Trên lá mai, bọ trĩ sẽ chích hút ở mặt dưới lá làm lá mai kém phát triển, cong queo, hai mép cụp xuống.
- Trên chồi sẽ không hình thành lá, trái.
- Trên bông mai sẽ bị héo, khô, rồi sau đó bắt đầu rụng hàng loạt.
Chu kì sinh trưởng của bọ trĩ
Chu kì của bọ trị sẽ được chia làm 6 giai đoạn chính bao gồm:
- Giai đoạn 1: Trứng sẽ kéo dài từ 3 – 5 ngày.
- Giai đoạn 2: Ấu trùng tuổi 1 kéo dài từ 3 – 4 ngày.
- Giai đoạn 3: Ấu trùng tuổi 2 kéo dài từ 4 – 6 ngày.
- Giai đoạn 4: Ấu trùng tuổi 3 (tiền nhộng) kéo dài từ 4 – 5 ngày.
- Giai đoạn 5: Nhộng kéo dài từ 5 – 7 ngày.
- Giai đoạn 6: Trường thành kéo dài từ 10 – 14 ngày.
Trong 6 giai đoạn này, sẽ có 2 giai đoạn bọ trĩ được hình thành trong đất là giai đoạn 4 và 5 gồm tiền nhộng và đoạn nhộng. Vậy nên, để phòng trừ bọ trĩ sẽ có 3 thời điểm tốt nhất là: Diệt trứng của bọ trĩ là ở giai đoạn 1, giai đoạn ấu trùng tuổi 2 và giai đoạn cây mai trưởng thành. Một số giai đoạn nhộng sẽ khó trị bọ trĩ vì chúng nằm trong đất và nhộng được bảo vệ tốt nên khó trị hơn những giai đoạn khác.
Biểu hiện của cây mai vàng bị bọ trĩ tấn công
Trên lá mai già (trưởng thành): Lá mai vàng sẽ xuất hiện các vết đốm màu đen (nâu đồng), có hiện loang lỗ trên mặt trên và dưới của lá. Việc này là do bọ trĩ chích hút nhựa lá làm các nấm bệnh phát triển tạo nên các vết loang lỗ màu đen này.
Lá non: Bọ trĩ sẽ bị tấn công trên lá non, hút nhựa và làm cho lá bị xoăn tít lại. Nếu quan sát tổng thể tỉ lệ lá non sẽ bị xoăn lại trên 80%.
Nụ hoa (và hoa đã nở): Nụ hoa mai sẽ bị các vết thâm màu nâu hoặc đen, hoa mai sẽ bị khô. Vì bọ trĩ hút hết nhựa trên cánh sẽ làm hoa bị tóp lại, héo úa và thiếu sức sống, sau đó là bị rụng dần.
Tổng hợp những cách diệt bọ trĩ không dùng thuốc hóa học
Sử dụng nước Oxy Già để trị bọ trĩ
Sử dụng nước oxy già (công thức H2O2), có tính khử mạnh. Cần pha thêm 10 ml oxy già + 2 lít nước rồi phun lên cây sẽ trị được bọ trĩ ở cấp độ nhẹ cho đến vừa. Trường hợp, sử dụng oxy để phòng bệnh vàng lá trên cây do nấm bệnh gây ra cũng rất hiệu quả.
Dùng mù tạt để điều trị bọ trĩ
Trong mù tạt có chứa tinh dầu hạt cải Wasabi có vị cay và nồng. Các bạn dùng khoảng 2 gram mù tạt trộn với 1l nước sạch rồi phun đều ở 2 mặt lá. Sau khi phun xong khoảng vài tiếng thì nên rửa sạch lá mai bằng nước, không phun lúc trời nắng nóng làm cháy lá mai.
Sử dụng dung dịch tỏi ớt gừng
Dung dịch tỏi ớt được xem là loại thuốc trừ côn trùng sinh học. Vì mang các đặc tính kháng khuẩn, vị cay nồng nên sẽ làm ức chế sự phát triển của bọ trĩ, làm bọ trĩ biếng ăn. Dung dịch tỏi ớt gừng có thể tự làm ở nhà hoặc mua sẵn. Sau đó, pha loãng dùng tưới cho cây mai.
Cách dùng: Các bạn pha khoảng 20ml cho 2 lít nước. Sau đó, lắc đều rồi phun kĩ trên cây mai và bề mặt đất. Biện pháp này sẽ đạt hiệu quả lên đến 80%.
Sử dụng Baking Soda phòng trừ
Các bạn dùng theo công thức như sau: bột baking soda, dấm ăn và nước sạch theo tỉ lệ: 1 thìa baking soda + 1 thìa dấm ăn + 1,5 lít nước sạch. Đem đi lắc đều hỗn hợp trên, rồi chờ vào lúc chiều mát (hết nắng) lấy ra phun lên cây mai. Qua sáng hôm sau thì dùng vòi nước xịt rửa để đảm bảo lá không bị cháy.
Biện pháp rất hiệu quả, một vài trường hợp bị cháy lá mai do quên xịt rửa vào hôm sau, khi nắng lên sẽ cháy lá mai vàng do độ đậm đặc của hỗn hợp lúc phun.
Sử dụng nước rửa chén
Việc này rất đơn giản, dễ làm, nhanh và gọn ràng. Chỉ việc pha nước rửa chén với nước sạch rồi đem đi lắc đều phun cho cây.
Pha tỉ lệ nước rửa chén: Sử dụng nước sạch khoảng 5 – 10 ml : 1 lít. Sau đó, lắc mạnh rồi phun lên, sáng hôm sau thì xịt rửa lại bằng nước sẽ thấy hiệu quả.
Dùng bẩy diệt côn trùng
Các bạn có thể mua tại cửa hàng hoặc mua online các miếng dán bẫy côn trùng về dán gần cây mai. Bọ trĩ chỉ cần bay dính vào thì sẽ không thoát ra được, nếu miếng dán dính nhiều thì chỉ cần thay cái mới.
Diệt trừ bọ trị bằng dầu Neem (Neem Oil)
Nếu sử dụng cách điều trị này sẽ hơi phiền như đem đến sự an toàn và hiệu quả cho người sử dụng. Dù gọi là “phiền” nhưng đem đến hiệu quả rất cao. Đó là khi sử dụng tinh dầu neem được tách chiết từ lá mai và quả của cây neem.
Trong Neem oil có chứa hoạt chất Azarachtin- A (AzaA), chứa một thành phần làm cho bọ trĩ bị biếng ăn, ăn không ngon, thay đổi tập tính sinh sản và tiêu diệt chúng dần dần. Các bạn có thể thực hiện theo bằng các bước như sau:
Sử dụng 5ml neem oil nguyên chất + 5ml nước rửa chén. Sau đó, đem đi lắc mạnh để hỗn hợp được trộn đều với nhau. Sau đó, thêm 1-1.5 lít nước để pha loãng dung dịch trên. Đợi vào lúc chiều mát phun cho cây, phun cả thân mai vàng, ngọn, nụ và cả 2 mặt của lá mai.
Qua hôm sau, dùng vòi nước xịt mạnh để rửa sạch đi những hợp chất trên, hiệu quả khi các bạn sử dụng phương pháp này sẽ đạt trên 85% nếu thực hiện đúng cách.
Tiêu diệt bọ trĩ bằng thiên địch
Nên trồng các loại hoa có phấn hoa sẽ thu hút một lượng thiên địch lớn – côn trùng có lợi như: bọ rùa, bọ cướp biển, ong trichogramma,..với các loại thiên địch thì sẽ có khả năng ăn được trứng bọ trĩ và bọ trĩ trưởng thành.
Cách làm này chỉ phát huy tác dụng mạnh khi các bạn không sử dụng thuốc hóa học, nếu dùng thuốc hóa học sẽ làm chết các loại thiên địch có lợi trong việc tiêu diệt bọ trĩ.
Tiêu diệt bọ trĩ bằng thuốc lá
Sử dụng 250g thuốc lá ngâm với 4l nước để sau 24 tiếng. Khi màu hỗn hợp có màu vàng nhạt như trà, thì cần pha thêm 45ml xà phòng rồi cho vào bình phun.
Tiêu diệt bọ trĩ bằng vỏ cam
Cần phải ngâm 1,5 muỗng vỏ cam cắt nhuyễn với 500ml nước sôi, sau 24 tiếng thì pha thêm nước rửa chén loãng, nhẹ. Rồi cho dung dịch vào bình, phun đều 2 mặt lá mai.
Sử dụng một số loại thuốc hóa học phổ biến
Để điều trị bọ trĩ các bạn có thể sử dụng một số loại thuốc hóa học sau: MOVENTO 150 OD, YAMIDA 100 EC, CONFIDOR 200 SL, REASGANT 5 EC, RADIANT 60 SC, CHẾ PHẨM SINH HỌC BIO B.
Một số mẹo nhỏ để phòng bọ trĩ tấn công trên cây mai
Không nên cho bọ trĩ đẻ trứng hoặc không cho bọ trĩ nở thành ấu trùng. Thường chúng sẽ sinh trưởng và phát triển mạnh vào mùa đông trên các xác bả thực vật, vỏ cây mai và hoạt động mạnh để đẻ trứng vào mùa xuân vào lúc nắng ấm hoặc nóng.
Khi mùa xuân về nên vệ sinh các xác bã thực vật để tạo độ thông thoáng. Sau đó, sử dụng các tips trên để phòng bọ trĩ không đẻ trứng trên cây mai. Khả năng bị bọ trĩ tấn công trên cây mai sẽ rất thấp.
Khi tưới nước cho cây mai thì cần sử dụng loại máy bơm có áp suất mạnh để xịt thẳng vào nơi cư trú của bọ trĩ. Cách này sẽ giúp làm giảm bớt số lượng ít một số đối tượng gây hại khác trên cây mai vàng như nhện đỏ, rệp sáp…
Như vậy, chúng tôi đã cung cấp những thông tin về cách phòng và trị bọ trĩ ở hoa mai, mong rằng những thông tin trên sẽ giúp người trồng mai có được những kiến thức hữu ích cho quá trình chăm sóc mai vàng!
Xem thêm: Tìm hiểu nguyên nhân mai vàng bị vàng lá và cách phòng trị