Kỹ thuật ghép mai vàng được hiểu là gắn một phần của cây có hoa đẹp vào gốc của cây nếu người chơi có ý định muốn thay đổi hoa, nhưng vẫn đảm bảo phải có bộ rễ mai đẹp, để chơi kiểng và chơi hoa trong ngày tết.
Hiện tại, có rất nhiều phương pháp ghép mai vàng khác nhau thường được sử dụng như: Ghép xuyên tâm, ghép áp cành, ghép chồi,… Nhưng phương pháp ghép mắt ngủ thường được sử dụng nhiều nhất, vì khá dễ làm, đạt tỷ lệ thành công cao, nguồn giống mai vàng để ghép dễ tìm…
Việc ghép mai các bạn có thể tiến hành thực hiện quanh năm, nhưng do cây mai vàng chỉ sinh trưởng mạnh từ tháng 1 âm lịch đến tháng 7 âm lịch nên người trồng sẽ thường ghép mai vàng từ tháng 12 âm lịch đến tháng 4 âm lịch. Với mục đích cho chồi ghép phát triển tốt nhất. Nếu các bạn ghép vào các tháng khác, chồi ghép sẽ phát triển 1 đến 2 cơi đọt thì sẽ bước vào mùa sinh sản, chồi ghép sẽ đóng nụ, phát triển chậm và làm yếu rễ mai do không đủ lá quang hợp nuôi rễ. Ngoài ra, việc thiếu lá mai sẽ không thể giúp cây hút nước trong mùa mưa dầm tháng 7 – 8 – 9 âm lịch.
Các bạn có thể tiến hành ghép mai vào tháng 2 âm lịch, khi cây đã bắt đầu phục hồi, bắt đầu đâm chồi mới và phát triển, như kết quả đạt được sẽ không cao.
Nên thực hiện ghép mai vào khoảng cuối tháng 3 âm lịch đến cuối tháng 4, khi mai đã bình phục hoàn toàn, bắt đầu dự trữ nhựa trong thân, lá, cành và chồi thì mới phát triển mạnh.
Gốc ghép và mắt ghép phải cùng loài, hoặc cùng giống thì sau khi ghép cây mới có thể tiếp tục sinh trưởng tốt.
Việc cắt thân ghép nên thực hiện khoảng tháng 10 đến tháng 12 âm lịch, mầm ghép sẽ được ghép vào đầu mùa mưa khoảng tháng 4 âm lịch. Nhưng thực hiện khi ghép người ghép muốn có giống mai mới, không mấy người lại đi ghép mắt ghép với thân ghép cùng giống với nhau.
Cách chọn gốc mai vàng để tiến hành ghép
Việc chọn gốc mai để ghép sẽ tùy vào sở thích của từng người chơi mai. Thường gốc ghép được chọn là gốc mai tứ quý (vì giống mai này rất khỏe, ít sâu bệnh), hoặc gốc mai rừng (loại 5 cánh). Giống mai nào cũng đều có thể dùng làm gốc ghép. Nhưng phải khỏe mạnh, dáng đẹp sau khi đã chọn được gốc ghép, vào khoảng tháng 10 đến tháng 12 âm lịch sử dùng cưa cắt hết cành mai vàng nhỏ, tạo dáng theo ý muốn của các bạn, nếu không cần dáng của gốc ghép thì nên cắt ngang thân cách mặt đất tầm 15 đến 20 cm. Sau đó tưới phân hữu cơ có pha B1 hoặc Atonic để kích thích sự nảy chồi non. Khi chồi non mới nhú ra thì ngắt bỏ các chồi mọc không đúng theo hướng mình định ghép. Bón thúc cho chồi non mập mạnh, khi chồi mới có thân to khoảng tâm chiếc đũi là có thể ghép được rồi.
Có thể dùng gốc mai vàng, hoặc tốt nhất là nên dùng gốc mai tứ quý. Những gốc mai vàng này càng lớn càng tốt, sau đó sử dùng cưa cắt ngang thân cây cách mặt đất khoảng vài tấc đến một mét sau khi cưa, thực hiện chăm sóc chu đáo để cây nẩy tược, chờ cho tược lớn khoảng tầm điếu thuốc lá thì có thể thực hiện ghép.
Một gốc ghép có thể sử dụng ghép nhiều giống mai vàng khác nhau, như các giống mai khỏe như giảo, mai trâu… ghép dưới thấp, các giống mai vàng trung bình như mai xanh, mai hương … ghép ở giữa. Các giống mai vàng thể trạng yếu như mai trắng, mai cúc, mai 50,… ghép trên phần ngọn mai. Các bạn phải biết cách bố trí phải hài hòa, giúp các mầm ghép phát triển cân đối.
Kiểm tra xem các chồi ghép đã sẵn sàng chưa, bằng cách thực hiện kiểm tra như sau: Dùng mũi dao nhỏ, sắc, tách thử một chút vỏ trên mầm thân mai vàng ghép. Nếu giữa phần vỏ và phần thân gỗ dễ tách rời, có vẻ láng ướt nhựa. Thì đó là thời điểm ghép mai vàng tốt nhất.
Các tiêu chí chọn giống mai vàng và ý tưởng ghép: Hiện nay có nhiều loại mai vàng đẹp như: Bạch mai , Hồng mai, Thanh mai, Huỳnh mai. Riêng giống Huỳnh mai sẽ có nhiều loại từ 9, 12, 24… cho đến 60 cánh, có loại lên tới 150 cánh.
Cành mai giống: Sử dụng mắt ghép chọn các cành mai khỏe mạnh, trên các cây không sâu bệnh, sinh sống ở nơi đủ ánh sáng. Chọn cành không già, không non. Nếu được cành có tuổi với mầm tại gốc ghép là tốt nhất, các mắt cuống lá phải xanh, hơi phồng lên. Nếu lá mai chưa rụng, dùng kéo cắt đi chỉ chừa lại phần cuống lá. Sau đó dùng dao sắc kiểm tra xem vỏ mai và phần thân gỗ có dễ dàng tách khỏi nhau không. Nếu khi tách ra hai phần không dễ dàng mà cố tình ghép thì tỷ lệ thất bại sẽ rất lớn.
Các cây mai giống nếu ở gần gốc ghép thì sẽ thuận tiện nhất. Nếu giống mai ghép ở xa gốc ghép, thì chuẩn bị sẵn bịch nilon, sau khi cắt cành có mắt ngủ, nhúng ngay vào nước, sau đó lấy ra cho vào bao nilon cột lại.
Tìm hiểu thêm số kỹ thuật ghép mai vàng phổ biến hiện nay
Kỹ thuật ghép áp
Ghép áp là kỹ thuật dễ thành công nhất vì cây mai sẽ rất dễ liền da. Ngoài thiên nhiên, 2 cây mai khi mọc sát vào nhau, lâu ngày 2 cây sẽ tự dính liền vào nhau. Áp dụng kỹ thuật ghép áp thì chỉ cần đem 2 cây mai: 1 cây có hoa đẹp, 1 cây có hoa xấu nhưng bộ rễ mai đẹp để gần nhau, dùng dao cạo vỏ 2 mặt kề nhau, rồi lấy dây buộc chặt lại với nhau, không được tưới ướt chỗ ghép, để tầm khoảng 1, 2 tháng thì 2 cây mai sẽ dính lại với nhau ở chỗ ghép.
Tiếp theo sử dùng cưa bỏ ngọn của cây có hoa xấu và cưa dời phần gốc của mai có hoa đẹp đi là sẽ tạo được 1 cây mai ghép, gốc là gốc của cây mai vàng có hoa xấu, ngọn là ngọn của cây mai có hoa đẹp, sẽ cho hoa đẹp theo ý muốn của các bạn.
Trên một gốc vàng, các bạn có thể ghép áp nhiều nhánh sẽ có cây mai có nhiều nhánh, ra nhiều loại hoa, màu sắc khác nhau.
Kỹ thuật ghép mai chẻ ngọn
Việc ghép áp rất dễ nhưng thường hay bị gãy chỗ ghép vì liền da mà không có gỗ.
Còn ghép mai vàng chẻ ngọn thì sẽ có thêm một phần gỗ nên dính chắc hơn.
Cách ghép mai vàng: Để 2 cây mai vàng kề gần nhau, thay vì cạo vỏ, thì nên vót nhọn gốc ghép như cây nêm, chẻ 2 ngọn cây có hoa mai đẹp, chặt chồng lên cây mai nêm bên gốc ghép, làm sao cho 2 mí vỏ cây mai vàng ăn khớp với nhau, lấy dây quấn, buộc chặt lại, không tưới ướt chỗ mối ghép, vài tháng sau khi chỗ ghép sẽ liền da, dính chặt lại với nhau, chắc hơn là ghép áp.
Sau đó dùng cưa cắt dời gốc cây có hoa đẹp đi, là sẽ được cây mai vàng ghép thep ý muốn của các bạn.
Với phương pháp ghép này, còn được sử dụng để ghép các cây mai cùng họ, như cây mai cần thăng với cây tắc, sẽ tạo được cây cần thăng ra trái tắc, trông rất là lạ mắt.
Kỹ thuật ghép mắt mai vàng(ghép bo – chồi ngủ)
Kỹ thuật ghép mắt rất dễ thành công, đơn giản hiện nay nên được sử dụng rộng rãi.
Như kỹ thuật này cũng đòi hỏi phải chuẩn bị gốc ghép lâu vì gốc ghép là cây đã chọn lựa để làm kiểng sau này. Nên chọn các cây mai có gốc đẹp, đem bỏ vô chậu, cưa bỏ hết tàn, nhánh, ngọn. Sau đó, đợt các chỗ cưa lên tược non, nếu nhiều tược non thì phải loại bỏ bớt, nên chừa 3,4 tượt là đủ. Khi tược non lớn tầm đầu đũa thì có thể ghép được.
Mắt ghép, thì nên chọn loại hoa giống đẹp mà muốn có hoa sau này, nếu không có sẵn thì các bạn phải tìm mua hoặc xin nhánh nhỏ đem về ghép liền, không nên để lâu sẽ khô nhựa, khi ghép sẽ không dính lại được với nhau.
Cách thực hiện kỹ thuật ghép mắt mai vàng
Bên gốc mai ghép, dùng mũi dao nhọn, khắc 1 hình chữ nhật có chiều dài khoảng tầm 3 mm, rộng 2mm, khắc chỗ nào trên gốc cũng được và thực hiện tách bỏ miếng vỏ hình chữ nhật.
Bên mắt ghép dùng mũi dao nhọn, khắc 1 hình chữ nhật dài 3 mm, rộng 2mm, bao lấy một cuống lá đã rụng (trường hợp nếu còn lá mai thì phải cắt ngắn cuống lá và cột dây chừa cuống là, cuống lá sau đó sẽ héo rụng sau).Tách lấy miếng vỏ cây mai hình chữ nhật cẩn thận, đặt ngay lên hình chữ nhật bên gốc ghép đã được tách bỏ vỏ cây mai.
Lấy dây nylon mềm quấn buộc kín hết mắt ghép. Sau đó, các bạn cắt bỏ bớt phần ngọn trên tược vừa mới ghép xong, chừa lại vài ba lá là để cho cây thở, không tưới ướt chỗ ghép, sau đó đem cây mai vào mát hay che nắng.
Vào khoảng 15 ngày sau, mở dây nylon ra, nếu mắt ghép còn tươi và dính vào gốc ghép là đã thành công. Nếu mắt ghép đã bị khô héo bung ra thì thất bại, phải thực hiện ghép lại chỗ kế bên.
Một thời gian sau, chỗ mắt ghép sẽ nảy mầm, ra chồi non, thì thực hiện cắt bỏ hết phần còn lại của trược gốc ghép, để cây mai tập trung nuôi dưỡng chồi non.
Một gốc ghép có thể ghép nhiều loại mai, nhiều màu khác nhau.
Dụng cụ: cành mai giống, kéo cắt cành, dao, dây quấn.
Mở cửa sổ: Tại phần thân ghép dùng dao tách một miếng vỏ hình chữ nhật có kích thước tầm 0.5 x 1 cm theo chiều dọc của mầm ghép. Lưu ý càng sát gốc mầm càng tốt hoặc tách bất kể chỗ nào, không cần phải là vị trí cuống lá. Sau khi các bạn thực hiện tách xong thì chưa lấy miếng vỏ ra vội tránh khô nhựa cây mai.
Ở phần giống ghép ở vị trí cuống lá mai, có mắt lá mai như trên cũng tách lấy 1 mắt lá của cành giống, nên chừa cuống lá mai để cho dễ thao tác.
Đặt vào cửa sổ: Nhanh lấy miếng ghép áp khít vào thân ghép (sau khi lấy miếng vỏ được tách sẵn tại mầm ghép ra, quay mắt ngủ lên phía trên, nếu muốn sau này cành mai hướng lên trên hoặc muốn có cành mai lạ mắt thì có thể quay mắt ngủ xuống dưới).
Đây là công đoạn quan trọng trong việc ghép mai, miếng ghép phải thật khít, không để bị dính nước.
Cách quấn dây: Các bạn dùng dây nilon buộc chặt, kín mắt ghép mai không để nước mưa lọt vào. Cắt bớt mầm thân ghép để lại khoảng 20 cm, có 3 đến 4 lá để giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi mầm ghép.
Nên quấn từ dưới lên như lợp nhà, để nước không lọt vô mắt ghép, phải thao tác nhẹ nhàng và cẩn thận.
Kết thúc quấn dây: Đưa cây vào chỗ mát, 3 ngày đầu chỉ tưới gốc, không tưới lên cây mai. Sau vài ngày các bạn có thể tưới ướt cả cây. Khoảng 10 ngày sau đưa cây mai ra nắng lại. Sau 15 ngày thì mở dây nilon để biết kết quả. Khi mở ra nếu miếng ghép khô sẽ tự rơi ra thì phải thực hiện lại. Còn nếu miếng ghép dính chặt và tươi xanh thì đã thành công. Giờ các bạn chỉ cần chăm bón phân cho mầm cây phát triển. Khi mầm ghép lên được tầm khoảng 2 đến 3 cm, thì cắt nốt phần còn lại của mầm ghép tầm khoảng 2cm, bôi vôi vào vết cắt để tránh sâu bệnh tấn công.
Kỹ thuật ghép chồi non
Kỹ thuật ghép chồi non sẽ được thực hiện như sau:
- Dùng mũi dao nhọn, rạch chữ T bên gốc ghép, sau đó tách nhẹ 2 mí vỏ cây giữa chữ T ra.
- Tiếp dục vạt một chồi non mới vừa nhú ra, bên nhánh cây mai giống gọt thành hình tam giác cân nhọn.
- Nhét chồi non vào giữa chữ T cẩn thật để tránh làm gãy chồi non.
- Dùng dây nylon mềm quấn xung quanh chồi non, buộc lại, để cây vào chỗ mát hay che nắng, hoặc lấy túi nylon nhỏ trùm lại để tránh làm ướt mối ghép.
- Sau khoảng 15 ngày sau thì mở dây nylon ra, nếu chồi non còn tươi, dính vào chữ T là đạt, còn chồi non bị khô héo, rớt ra thì đã chết, thì tiến hành thực hiện ghép chỗ kế bên.
- Khi chồi non sống thì các bạn nên cắt bỏ phần ngọn của gốc mai ghép để nuôi chồi non.
Kỹ thuật này sẽ này khó thành công hơn, vì chồi non dễ bị gãy và dễ bị khô héo.
Khoảng sau 1 giờ kiểm tra lại, bọc nào không có hơi nước thì bọc đó sẽ bị thủng. Để ý thấy cây nào ghép mà đem vô chỗ mát quá thì tược ghép sẽ bị yếu hơn, nên che lưới cho vườn trồng mai có độ cản quang là 50%. Lưu ý, khoảng không khí bên trong bọc không cần quá nhiều.
Kỹ thuật ghép mai vàng xuyên thân
Kỹ thuật xuyên tâm thường dùng để ghép cho cây mai vàng thiếu nhánh, thiếu tay. Có thể ghép được nhánh to bằng ngón tay, để làm cân đối cho đủ số tàn nhánh của cây.
Cách ghép mai vàng xuyên thân:
Khoan một lỗ xuyên qua thân cây, ngay chỗ nào cây thiếu nhánh. Đem cây mai cho nhánh ghép để gần chỗ lỗ khoan, lựa một nhánh to bằng lỗ khoan, tuốt hết lá mai và nhánh phụ của nhánh ghép.
Lấy nilon mỏng quấn, bao đọt nhánh ghép mai cho nhỏ lại rồi luồn vào lỗ khoan, kéo lên đến chỗ vừa cạo vỏ, mở bao nylon ra, lấy dây buộc chặt lại chỗ ghép, giữ cứng nhánh ghép đừng cho lay động, các bạn không nên tưới ướt chỗ ghép, và có thể bôi vào lớp keo để chống thấm nước.
Để tầm vài ba tháng. Sau khi chỗ ghép liền da, nhánh ghép sẽ dính vào thân cây mai, ta phải cưa từ từ mỗi ngày một ít, để rời cây cho nhánh ghép đi trồng nơi khác.
Trường hợp nếu cây mai không có khoan, thì đục một đường rãnh bên hông cây, chỗ thiếu nhánh: Lựa nhánh ghép bằng đường rãnh, cạo hết vỏ nhánh, chỗ nào vừa với đường rãnh thì áp sát vào đường rãnh và lấy dây buộc chặt lại, đừng để cho nhánh mai ghép bị lay động. Sau vài ba tháng sau, nhánh ghép dính vào cây. Sau đó, cưa từ từ để dời cây cho nhánh ghép đem đi trồng chỗ khác.
Chúng tôi vừa cũng cấp những thông tin chi tiết về kỹ thuật nhân giống mai bằng phương pháp ghép tuy có phức tạp nhưng mang lại giá trị lớn cho cây. Chúc các bạn thành công!