Xu hướng nguồn nước bị nhiễm mặn đang là hiện trạng gây ảnh hưởng nặng đến sự phát triển của cây hoa mai vàng, nghiêm trọng hơn có thể làm cây bị còi cọc và chết dần. Vẫn còn nhiều bà con trồng mai thắc mắc cây có thể chịu được độ mặn bao nhiêu, cùng chúng tôi tìm hiểu thêm thông qua bài viết sau đây nhé.
Nguyên nhân làm nguồn nước trồng mai bị nhiễm mặn
Ở những khu vực canh tác mai ở miền Tây, người dân đang rất lo sợ vì những cây mai có giá trị tự nhiên bị đỏ lá và chết rụi dần. Theo người trồng, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng trên là do nguồn nước tưới đã bị nhiễm mặn. Cây mai vàng bị nhiễm mặn làm cho nhiều nhà vườn mai vàng phải chạy đôn, chạy đáo kiếm tìm nguồn nước mới thay thế và không ít chủ vườn hoang mang lo lắng, bởi nghề trồng mai là nguồn thu nhập kinh tế chính của họ.
Do lượng nước thượng nguồn đổ về những sông ít hơn những năm trước kéo theo dòng chảy yếu, lượng mưa bị khan hiếm, nhiệt độ tăng cao…Vì vậy xâm nhập mặn năm nay đến sớm và có thể kéo dài hơn những năm trước.
Ở nhiều địa phương đã đưa ra giải pháp khoan giếng như không được chính quyền địa phương đồng ý vì các kết quả không khả quan, có thể không tìm thấy mỏ nước ngầm. Một số trường hợp khoan giếng có nước xài được nhưng trữ lượng tại mạch nước ngầm không được nhiều.
Thay vì cây mai vàng lên đọt non xanh tốt, phần lớn những cây mai tại vườn lại đỏ lá, ngừng phát triển, trong số đó có những cây mai vàng đã bị chết khô. Nhiều chủ vườn không dám tưới nước cho cây mai vàng vì độ mặn đang bị tăng cao. Nhiều chủ vườn đã tính đến việc sẽ thuê người khoan giếng để lấy nước nhưng chưa thuê được và trước khi tưới nước cho cây mai thì cần phải lấy mẫu nước để kiểm tra độ mặn.
Ngưỡng chịu mặn của cây hoa mai và cây chịu được độ mặn bao nhiêu?
Tại miền tây nguồn nước mặn đã lên đến 3 phần ngàn tấn trong khi cây hoa mai chỉ chịu được ngưỡng mặn ở mức 0,6 phần ngàn.
Do mặn xâm nhập bất ngờ nên làm nhiều vườn mai thiếu nước tưới cả tuần. Nghiêm trọng nhất là các diện tích trồng mai bị nhiễm mặn không có nước ngọt để rửa trôi chất mặn.
Đất nhiễm mặn là hiện tượng rất nguy hiểm ảnh hưởng lớn đến sự sinh trưởng và phát triển của nhiều loại cây trồng. Tại Việt Nam, đất mặn có xấp xỉ gần 2 triệu ha, chiếm gần 6% tổng diện tích đất trồng tự nhiên hiện tại. Quá trình mặn hóa nguyên nhân là do sự ảnh hưởng của nguồn nước biển, do đó thành phần các loại muối tan ở đất mặn Việt Nam giống thành phần muối tan của nước biển.
Vì sao cây hoa mai bị chết hoặc héo lá vàng lá và rụng?
Khi tưới nguồn nước mặn cho cây, thì cây mai vàng sẽ không thể hút được nước (hiện tượng hạn sinh lý), không hấp thu được dinh dưỡng có trong đất trồng, các quá trình sinh lý trong cây sẽ bị rối loạn, sinh trưởng của cây mai bị ức chế. Trường hợp cây mai bị nhiễm nặng, vượt quá khả năng chịu đựng sẽ dẫn đến tình trạng cây bị ngộ độc, lá bị cháy và rụng lá, cây mai vàng trở nên héo và chết dần. Ngoài ra, khi cây bị nhiễm mặn, khả năng chống chịu sâu bệnh bị kém nên dễ mắc bệnh hơn. Do đó, nếu nguồn nước tưới mai có nồng độ mặn vượt quá ngưỡng chịu đựng thì sẽ gây ảnh hưởng nghiệm trọng đến đến sự sinh trưởng, phát triển của cây mai, làm giảm năng suất và có thể làm cây mai bị chết.
Tác hại của nguồn nước mặn đến cây mai rất khác nhau, tùy vào giống, tuổi thọ của cây, tình trạng phát triển và giai đoạn sinh trưởng của cây, tùy thuộc vào độ mặn của nguồn nước tưới, số lần tưới cho cây mai. Ngưỡng chịu mặn còn tùy thuộc vào giai đoạn sinh trưởng và tình trạng sức khỏe của cây: ở giai đoạn mai con, cây mai vàng đang ra lá non hoặc đang ra bông, mang trái thì cây sẽ có sức chịu đựng kém hơn những cây trưởng thành có bộ lá già. Độ chịu mặn của cây mai sẽ ở ngưỡng 0.6 ‰ điều này sẽ làm cho cây dễ bị vàng và rụng lá khi tưới phải nguồn nước mặn.
Dưới tác động của biến đổi khí hậu, với hiện tượng nước biển dâng lên, vấn đề nguồn nước nhiễm mặn sẽ có nguy cơ cao hơn, đặc biệt là các khu vực ven biển.
Hiện nay, việc để đánh giá độ mặn của đất trồng, trên thế giới sử dụng đại lượng EC là độ dẫn điện của đất trồng, có đơn vị dS/m (1dS/m = 0,64‰). Đất mặn là các loại đất có độ dẫn điện lớn hơn 4 dS/m ở 25oC (Richards 1954) tương đương với nồng độ muối hòa tan khoảng 2,56 ‰ (đây là cách tính thường dùng tại Việt Nam). Những loại muối hòa tan phổ biến trong đất mặn là clorua và sunphát canxi, natri và magie. Muối Nitrat chiếm số lượng hiếm hơn những loại muối khác có trong đất.
Natri và Clorua là các ion chiếm tỉ lệ cao trong các loại đất bị nhiễm mặn. Nhiều đất mặn có chứa thêm thành phần thạch cao [4CaSO.2H2O]. Ngoài ra, còn có một định nghĩa khác khi nói về đất mặn là: đất chứa nhiều muối hòa tan (1 – 1,5% hoặc hơn). Các loại muối tan thường có mặt trong đất là NaCl, Na2SO4, CaCl2, CaSO4, MgCl2, NaHCO3…Những loại muối này có nguồn gốc khác nhau (nguồn gốc lục địa, nguồn gốc biển,…), nhưng nguồn gốc nguyên thủy của chúng là các thành phần khoáng của đá núi lửa. Trong quá trình phong hóa đá, những muối này bị hòa tan chuyển thành những dạng đất trũng không thoát nước.
Những loại đất mặn (phân theo nồng độ) và ảnh hưởng đối với cây trồng (Nguồn: Utah State University)
| PHÂN LOẠI ĐẤT MẶN | ĐỘ DẪN ĐIỆN CỦA ĐẤT (DS/M) | NỒNG ĐỘ MUỐI HÒA TAN (‰) | ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÂY TRỒNG |
| Không mặn | 0 – 2 | 0 – 1,28 | Mặn ảnh hưởng không đáng kể |
| Mặn ít | 2 – 4 | 1,28 – 2,56 | Năng suất của nhiều loại cây có thể bị giới hạn |
| Mặn trung bình | 4 – 8 | 2,56 – 5,12 | Năng suất của nhiều loại cây trồng bị giới hạn |
| Mặn | 8 – 16 | 5,12 – 10,24 | Chỉ một số cây trồng chịu đựng được |
| Rất mặn | > 16 | > 10,24 | Chỉ rất ít cây trồng chịu đựng được. |
Những giải pháp nào chống hạn mặn khi trồng cây hoa mai vàng
Tùy vào từng loại cây trồng khác nhau mà khả năng chống chịu mặn sẽ khác nhau, thường thể hiện qua chỉ tiêu ngưỡng chịu mặn, là giá trị mà tại đó cây trồng bắt đầu bị thiệt hại năng suất. Khả năng chịu mặn của một số loại cây được thể hiện qua bảng sau:
| STT | CÂY TRỒNG | TÊN KHOA HỌC | NGƯỠNG CHỊU MẶN | |
| EC (dS/m) | Nồng độ muối tan (‰) | |||
| 1 | Bắp | Zea mays L. | 1,7 | 1,088 |
| 2 | Đậu phộng | Arachis hypogaea L. | 3,2 | 2,048 |
| 3 | Lúa | Oryza sativa L. | 3,0 | 1,92 |
| 4 | Đậu nành | Glycine max (L.) Merrrill | 5,0 | 3,2 |
| 5 | Củ cải đường | Vulgaris Beta L. | 7,0 | 4,48 |
| 6 | Mía | Saccharum officinarum L. | 1,7 | 1,088 |
| 7 | Cải bắp | B. oleracea L. (Capitata Group) | 1,8 | 1,152 |
| 8 | Cà rốt | Daucus carota L. | 1,0 | 0,64 |
| 9 | Đậu đũa | Vigna unguiculata (L.) Walp. | 4,9 | 3,136 |
| 10 | Dưa leo | Cucumis sativus L. | 2,5 | 1,6 |
| 11 | Cà tím | Solanum melongena L. varesculentum Nees. | 1,1 | 0,704 |
| 12 | Tỏi | Allium sativum L. | 3,9 | 2,496 |
| 13 | Bí xanh | C. pepo L. var melopepo(L.) Alef. | 4,9 | 3,136 |
| 14 | Khoai lang | Ipomoea batatas (L.) Lam. | 1,5 | 0,96 |
| 15 | Cà chua | Lycopersicum Lycopersicon(L.) Karst. ex Farw. [syn.Lycopersicon esculentumMill.] | 2,5 | 1,6 |
| 16 | Nho | Vitis Vinifera L. | 1,5 | 0,96 |
| 17 | Bưởi | Citrus x paradisi Macfady. | 1,2 | 0,768 |
| 18 | Ổi | Psidium guajava L. | 4,7 | 3,008 |
| 19 | Cam | Citrus sinensis (L.) Osbeck | 1,3 | 0,832 |
Biện pháp bón vôi cho cây hoa mai: Khi bón vôi vào đất, cation Ca2+ sẽ xảy ra phản ứng trao đổi theo phương trình:
Giải giải phóng Na+ ra khỏi đất tạo điều kiện thuận lợi cho việc rửa mặn, tháo nước ngọt, bổ sung thêm chất hữu cơ. Sau khi bón vôi cho đất nên bổ sung thêm phân xanh, phân hữu cơ sẽ làm tăng lượng mùn cho đất trồng, giúp vi sinh vật phát triển, giúp đất được tươi xốp, giảm tỉ lệ sét, tăng tỷ lệ hạt limon, hạt keo.
Biện pháp thủy lợi: Rửa mặn bằng nước mưa hay nước tưới là biện pháp để loại bỏ muối thừa ra khỏi đất trồng. Biện pháp này sẽ giúp hạ thấp mực nước ngầm và loại bỏ các muối ra khỏi các vị trí chứa nhiều muối. Để thực hiện hiệu quả biện pháp này cẩn xây dựng hệ thống thủy lợi hoàn chỉnh đưa nước vào các luống mai vàng để rửa mặn và tiêu nước đi. Việc rửa mặn được tiến hành trong nhiều mùa trong năm, tùy vào điều kiện của nguồn nước ngọt đang có sẵn.
Ngoài ra, các bạn cần tiến hành tiêu nước ngầm, hạ thấp mực nước ngầm dưới mức cho phép. Hoặc đắp đê ngăn nước biển, xây dựng hệ thống mương máng tưới tiêu cho hợp lý. Với mục đích ngăn nước biển do hoạt động thủy triều và sóng biển tràn vào đất liền.
Cung cấp các chất nhiễm mặn cho cây mai
Bón phân qua rễ mai vàng: Cung cấp đầy đủ phân đạm, kali để tăng khả năng chịu mặn của cây.
Phun phân bón lá chứa nhiều đạm và kali như KNO3 hoặc các loại phân bón lá mai khác nhau.
Bổ sung vôi bột (CaO) hoặc thạch cao (CaSO4)¬¬, bổ sung thêm phân hữu cơ đậm đặc Super Humic giúp giảm tác hại của nước mặn.
Phun hormone để làm tăng khả năng chịu mặn cây mai vàng: Phun các chất có hoạt chất như là Brassinosteroid (Nyro 0.01SL, Comcat 150WP).
Cung cấp thêm một số chất hữu cơ và vi sinh vật vùng rễ mai bằng các loại phân hữu cơ vi sinh.
Trên đây là những thông tin về nguồn nước tưới bị nhiềm mặn và cây mai vàng chịu mặn kém là bao nhiêu? Cảm ơn bạn đọc đã quan tâm và theo dõi bài viết phía trên của chúng tôi, hẹn gặp lại bạn ở bài viết sau nhé.
Xem thêm: Nguyên nhân làm cây mai bị chết khi chăm sóc không đúng cách